Projektując systemy wentylacyjne i klimatyzacyjne dla hotelu należy rozpocząć od podziału obiektu na strefy, które będą obsługiwane przez niezależne systemy powietrzne (pokoje, restauracje, sale konferencyjne, recepcja, zaplacze kuchenne, pomieszczenia rekreacyjne, basen, siłownia). Instalacje obsługujące pokoje mają na celu utrzymanie świeżości powietrza i wysokiego komfortu w pomieszczeniach. Wpływa to na koszty eksploatacji, uzależnione od zastosowania systemu energooszczędnego oraz możliwości ograniczenia zużycia energii.

Wentylacja hoteli – wymagania prawne

Wymagania dotyczące komfortu cieplnego oraz wentylacji w hotelach szczegółowo określa rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki w sprawie obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których są świadczone usługi hotelarskie. W treści rozporządzenia znajdziemy podział hoteli i moteli na kategorie od jedno- do pięciogwiazdkowych. W zgodzie z tym podziałem w hotelach jedno- i dwugwiazdkowych w części ogólnodostępnej, która obejmuje recepcję, sale gastronomiczne i wielofunkcyjne, wymagana jest wentylacja grawitacyjna.

W hotelach trzygwiazdkowych niezbędna jest wentylacja mechaniczna (nie dotyczy to sal konferencyjnych, w których konieczna jest klimatyzacja). W obiektach cztero- i pięciogwiazdkowych musi być zastosowana klimatyzacja, czyli rozwiązanie, które zapewni utrzyamnie odpowiedniej temperatury (min. 20°C zimą i maks. 24°C latem) i wilgotności względnej (na poziomie 45–60%). Rozporządzenie reguluje też wymagania odnośnie do części pobytowej. W hotelach i motelach od jedno- do trzygwiazdkowych należy stosować wentylację grawitacyjną lub mechaniczną. Z kolei w pokojach hoteli cztero- i pięciogwiazdkowych niezbędna jest klimatyzacja. W obiektach wszystkich kategorii w węzłach higieniczno-sanitarnych trzeba stosować wentylację mechaniczną wyciągową.

Głównym zadaniem systemu wentylacji jest spełnienie wymagań higienicznych dotyczących jakości i czystości powietrza wewnątrz obiektu. Następuje to poprzez wymianę powietrza, które stale ulega zanieczyszczeniu w efekcie użytkowania oraz w związku z realizowaniem w budynkach procesów technologicznych, emisją związków szkodliwych pochodzących z elementów wyposażenia i wykończenia pomieszczeń.

Skuteczność wentylacji jest ściśle uzależniona od odpowiedniego doprowadzenia czystego powietrza z zewnątrz budynku, zapewnienia właściwego przepływu powietrza między pomieszczeniami oraz usunięcia zanieczyszczonego powietrza. Kwestię tego, ile świeżego powietrza wentylacyjnego powinno znaleźć się w standardowo użytkowanym budynkach i pomieszczeniach, regulują przepisy budowlane, a w przypadkach nietypowych - szczegółowe przepisy branżowe.

Wielkość strumienia świeżego powietrza wentylacyjnego to najprościej ilość świeżego powietrza przypadającego na osobę. Matematycznie określa ją iloczyn krotności wymian i kubatury pomieszczeń w ciągu godziny. W halach widowiskowo-sportowych i basenowych strumień wynika także z konieczności odprowadzania nadmiaru wilgoci z pomieszczeń, a w budynkach przemysłowych - z konieczności zapobiegania przekroczeniu poziomu stężenia zanieczyszczenia. Niekiedy w jednym pomieszczeniu może obowiązywać kilka wymagań. Wtedy konieczne jest spełnienie wymogów najbardziej rygorystycznych, czyli zapewnienie największego strumienia powietrza wentylacyjnego.

Ze względu na sposób wymuszenia obiegu powietrza wentylacyjnego wentylację w budynkach można podzielić na trzy rodzaje:

• wentylację grawitacyjną - wymuszenie przepływu powietrza zachodzi w sposób naturalny, za sprawą różnicy gęstości powietrza ciepłego i zimnego
• wentylację mechaniczną -  obieg powietrza zostaje wymuszony przez  wentylatory z napędem elektrycznym
• wentylację hybrydową - wymuszenie obiegu powietrza wynika ze specjalnego ukształtowania i wielkości kanałów wentylacyjnych, zabudowy stref buforowych i wyposażenia, które przy wykorzystaniu ciepła słonecznego i wiatru są w stanie wspomagać naturalne siły wywołujące przepływ powietrza. W ramach wsparcia stosuje się także  wentylatory mechaniczne z napędem elektrycznym.

Wentylacja grawitacyjna

Skuteczność wentylacji naturalnej jest ściśle uzależniona od warunków atmosferycznych, co oznacza, że w ciągu roku nieustannie się zmienia. Ciąg w kanałach wentylacji naturalnej jest w stanie wytworzyć się tylko w sytuacji, w której temperatura powietrza na zewnątrz jest niższa niż w domu. Do zaniku wentylacji dochodzi najczęściej wiosną i latem, kiedy to temperatura wewnątrz i na zewnątrz budynku jest niemal identyczna. Niedostatki wentylacji w miesiącach letnich rekompensowane są otwieraniem okien. Z kolei wentylacja grawitacyjna zimą może spowodować zbyt dużą wymianę powietrza, zwłaszcza przy niskiej szczelności budynku. Trudno sterować wydajnością i działaniem wentylacji grawitacyjnej, jest ona w dodatku droga w eksploatacji, ale dość tania pod kątem inwestycyjnym. Jedynym sposobem regulacji wentylacji grawitacyjnej jest stosowanie nawiewników. Jednak odkąd w budynkach stosuje się szczelną stolarkę okienną rolą nawiewników jest dostarczanie do pomieszczeń minimalnej ilości świeżego powietrza.

Niepodważalnymi zaletami wentylacji grawitacyjnej są: brak konieczności zużywania energii elektrycznej oraz cicha praca, co sprawia, że jest ona bardziej niezawodna niż wentylacja mechaniczna.

Wentylacja mechaniczna

W wentylacji mechanicznej ruch powietrza wentylacyjnego wymuszają wentylatory. Częstym rozwiązaniem stosowanym w budynkach energooszczędnych jest wentylacja mechaniczna nawiewno-wywiewna z odzyskiem ciepła. Rekuperacja umożliwia odzyskanie części energii z ciepłego powietrza, które jest usuwane z pomieszczenia. Podczas tego procesu zużywa się energię elektryczną, ale jeśli instalacja została dobrze zaprojektowana to koszty energii są nieporównywalnie niższe od ograniczania kosztów zakupu energii cieplnej.

Wymienniki ciepła są skonstruowane w różny sposób, a co za tym idzie, mają różną sprawność odzysku ciepła. Są one umieszczone najczęściej w obudowie kompaktowej (tzw. centrali wentylacyjnej) wraz z wentylatorami, filtrami oraz elektroniką sterującą.

W przypadku wysokiej szczelności budynku (sposobu montażu stolarki okiennej, konstrukcji dachu oraz różnego rodzaju przebić technologicznych) wentylacja mechaniczna pozwala praktycznie na całkowitą kontrolę.

Warto podkreślić, że wentylacja z wysokosprawnym odzyskiem ciepła jest w stanie zapewnić spore oszczędności nakładów finansowych. Za sprawą znacznie mniejszego zapotrzebowania na konieczne do ogrzewania ciepło, dużo mniejsze i tańsze są również system grzewczy w budynku oraz samo źródło ciepła. Oszczędności może zapewnić także prostsze fundamentowanie i brak konieczności budowy dużej liczby kanałów wentylacyjnych.

Wentylacja hybrydowa

Wentylacja hybrydowa to układ, w którym wentylację grawitacyjną wspomagają urządzenia mechaniczne. Zapewnia jej to wydajność na wymaganym poziomie oraz umożliwia sterowanie wydajnością w zależności od potrzeb. Wszystko to niezależnie od warunków atmosferycznych.

W tego typu układach wentylacja naturalna jest najczęściej wspomagana wentylatorami napędzanymi energią elektryczną albo nasadami kominowymi, które nakłada się na kanały wentylacyjne. Wykorzystując siłę wiatru wspomagają one przepływ powietrza wentylacyjnego.

Zaletą systemu wentylacji hybrydowej jest możliwość kontroli wielkości strumienia powietrza wentylacyjnego oraz jego ograniczenie w czasie, gdy pomieszczenie jest puste. Dodatkową korzyść stanowią mniejsze straty ciepła wymaganego do podgrzania powietrza wentylacyjnego. W okresach przejściowych i letnich, kiedy przestają działać siły naturalne wymuszające obieg powietrza usprawnia to także wentylację. Niekorzystną cechą wentylacji hybrydowej jest brak możliwości odzyskania ciepła oraz konieczność dostarczenia energii elektrycznej do napędu wentylatorów.

Rekuperacja to system wentylacji z odzyskiem ciepła. Działa w oparciu o ruch powietrza wytwarzanego przez urządzenie zwane rekuperatorem. Rekuperator umożliwia kontrolę ruchu nawiewanego powietrza, usuwa z pomieszczenia zużyte powietrze, a jednocześnie odzyskuje ciepło z nagrzanego, ale wilgotnego powietrza przepełnionego dwutlenkiem węgla. Innymi słowy rekuperacja to system wymieniający zużyte i brudne powietrze na świeże i czyste, który pozwala jednocześnie odzyskiwać część zgromadzonego ciepła.